Zapalenie wyrostka robaczkowego. Kiedy udać się do szpitala?

Stan zapalny wyrostka robaczkowego wymaga odpowiedniej interwencji medycznej ze względu na konsekwencje jaką może być pęknięcie wyrostka co jest stanem zagrażającym życiu. Warto mieć świadomość tego, gdzie boli wyrostek i jakie są objawy które powinny nas zaniepokoić.

Gdzie znajduje się wyrostek robaczkowy?

Wyrostek robaczkowy jest niewielkim organem o rurkowatym kształcie. Jego długość sięga od kilku do kilkunastu centymetrów i znajduje się w prawej, dolnej części brzucha, w obszarze nazywanym prawym dołem biodrowym. Ułożenie wyrostka może się różnić między osobami, co czasem powoduje trudności w rozpoznawaniu jego zapalenia. Zdarza się, że wyrostek skierowany jest w stronę miednicy lub w stronę górnej części jamy brzusznej, co sprawia, że jego ból może być odczuwany także w innych miejscach.

Stan zapalny wyrostka robaczkowego, można pomylić z innymi schorzeniami występującymi w tym obszarze, do których nalezą:

• Zapalenie przydatków czyli infekcje jajnika i jajowodów u kobiet. Zapalenie prawego jajnika może powodować podobny ból brzucha, któremu często towarzyszy gorączka i ogólne osłabienie.

• Schorzenia jelit jak np. choroba Leśnowskiego Chrohna mogą powodować silne bóle brzucha podobne do bólu towarzyszącemu zapaleniu wyrostka.

• Kolka nerkowa wywołana kamicą nerkową może promieniować do rejonów, w którym znajduje się wyrostek. Zdarza się, że kolce nerkowej towarzyszą inne objawy jak nudności, gorączka i osłabienie

• Infekcje dróg moczowych, do których zaliczamy zapalenie pęcherza moczowego i nerek również mogą wywoływać bóle brzucha, nudności i gorączkę.

• Zapalenie uchyłków jelita grubego. Choć uchyłki najczęściej występują w lewej części jelita, ich zapalenie może wywoływać silny ból brzucha, naśladując objawy zapalenia wyrostka.

Jaką funkcję pełni wyrostek robaczkowy?

Wyrostek robaczkowy jest częścią układu pokarmowego, chociaż jego dokładna rola w trawieniu jest wciąż przedmiotem debat. Mimo, że obecnie wyrostek robaczkowy nie pełni istotnej funkcji, uznaje się, że w dawnych czasach mógł mieć znaczenie w procesie trawienia pokarmów roślinnych. Bogate w celulozę produkty wymagały większego wsparcia w trawieniu, co mogło być jedną z funkcji wyrostka.

Wnętrze wyrostka robaczkowego zawiera tkankę limfatyczną, co sugeruje, że wyrostek może pełnić funkcję w odpowiedzi immunologicznej organizmu, pomagając w ochronie przed infekcjami. Chociaż usunięcie wyrostka robaczkowego nie niesie długotrwałych negatywnych skutków dla zdrowia, a organizm ludzki może funkcjonować bez niego, badania wskazują, że wyrostek robaczkowy może pełnić pewną funkcję w utrzymaniu odpowiedniej flory bakteryjnej jelit. Istnieje teza, że wyrostek działa jako magazyn dla korzystnych bakterii, które mogą pomóc w przywróceniu równowagi mikrobiologicznej po epizodach biegunki lub infekcji jelitowej.

Jakie są objawy zapalenia wyrostka?

Zapalenie wyrostka robaczkowego może dawać różne objawy, do których najbardziej charakterystyczny jest ból brzucha. Zapalenie wyrostka robaczkowego charakteryzuje się bólem brzucha, którego lokalizacja jest początkowo trudna do określenia, a pacjenci mogą odczuwać dolegliwości bólowe w okolicy pępka, które stopniowo przesuwają się do prawego dolnego kwadrantu brzucha. Ból brzucha przy zapaleniu wyrostka jest intensywniejszy podczas ruchu czy kaszlu. Charakterystyczny jest objaw Blumberga, polegający na wystąpieniu wzmożonej bolesności przy ucisku i jego nagłym zwolnieniu.

Choć ból brzucha jest najbardziej charakterystycznym objawem zapalenia wyrostka, to początkowe objawy zapalenia wyrostka zazwyczaj obejmują nudności, wymioty i utratę apetytu. Często występuje także stan podgorączkowy i temperatura sięgająca 38 stopni, która może być wyższa w przypadku bardziej zaawansowanego zapalenia.

Częstym objawem są problemy jelitowe jak zatrzymanie gazów i trudności z wyróżnieniem. Zazwyczaj zapaleniu wyrostka towarzyszą zaparcia, chociaż zdarzają się także epizody biegunki.

Zapaleniu wyrostka towarzyszy objaw Rosvinga, który polega na wystąpieniu dolegliwości bólowych w prawym boku podczas ucisku lewego dołu biodrowego.

Gdzie boli wyrostek robaczkowy?

Ból przy zapaleniu wyrostka robaczkowego najczęściej zaczyna się w centralnej części brzucha, w okolicy pępka, a następnie przemieszcza się do prawego dołu biodrowego. W tej lokalizacji ból jest najintensywniejszy i odczuwany jako ostry, narastający oraz stały. Charakterystyczne jest również to, że ból nasila się przy ruchu, kaszlu czy zmianie pozycji, a także podczas ucisku i nagłego zwolnienia ręki. Dodatkowo, w tym miejscu można zaobserwować wzmożone napięcie mięśniowe, co świadczy o obronie mięśniowej, czyli naturalnym odruchu ochronnym organizmu.

W przypadku nietypowego położenia wyrostka robaczkowego, np. gdy jest skierowany w stronę miednicy lub ku górze, ból może być odczuwany w innych miejscach brzucha. U osób starszych i dzieci objawy zapalenia wyrostka bywają mniej wyraźne, co może utrudniać diagnozę.

Przyczyny pęknięcia wyrostka

Zapalenie wyrostka robaczkowe spowodowane jest zablokowaniem wejścia wyrostka, czego konsekwencją jest rozwój infekcji i stanu zapalnego. Zablokowanie światła wyrostka jest najczęściej spowodowane gromadzeniem się kamieni kałowych, czyli resztek stolca, co prowadzi do obrzęku, wrostku ciśnienia w wyrostku, niedokrwienia oraz namnażania bakterii, wywołując stan zapalny.

Niektóre infekcje bakteryjne jelit mogą przyczynić się do zapalenia i pęknięcia wyrostka. Infekcje w przewodzie pokarmowym to częste przyczyny zapalenia węzłów chłonnych w okolicach w okolicach wyrostka i wywołują jego stany zapalne.  W ścianach wyrostka występuje tkanka limfatyczna, która może się powiększać, np. w odpowiedzi na infekcję. Przerośnięta tkanka może prowadzić do jego niedrożności. Jest to charakterystyczne  dla stanu zapalenia wyrostka robaczkowego u dzieci.

W niewielu przypadkach przyczyny pęknięcia wyrostka spowodowane są pasożytami jak np. owsiki lub nowotworem występującym w rejonach jelit. Ryzyko zapalenia i pęknięcia wyrostka jest najwyższe u osób w przedziale wiekowym 10-30 lat, jednak przypadłość ta może dotknąć osoby w każdym wieku bez względu na płeć.

Postepowanie w przypadku podejrzenia pęknięcia wyrostka robaczkowego

Jeśli zapalenie wyrostka robaczkowego nie jest właściwie zdiagnozowane i nie zostało wprowadzone właściwe leczenie może dojść do jego pęknięcia. Przedostanie się bakterii i treści zapalnej do jamy otrzewnej jest poważnym stanem, który wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej, dlatego w przypadku podejrzenia pęknięcia wyrostka powinniśmy udać się na SOR w celu otrzymania procesjonalnej pomocy medycznej.

Lekarze po dokonaniu wywiadu i badań populacyjnych mogą zlecić dodatkowe badania obrazowe w celu oceny stanu otrzewnej. Leczenie operacyjne wyrostka robaczkowego polega na jego wycięciu. Przed operacją często podaje się dożylnie antybiotyki o szerokim spektrum działania w celu zahamowania rozwoju i rozprzestrzeniania się zakażenia organizmu.

Postępowanie pooperacyjne obejmuje przestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących leczenia takich jak odpoczynek, unikanie intensywnego wysiłku fizycznego i odpowiednia dieta.