IBS, diagnostyka i leczenie Zespołu Jelita Drażliwego

Zespół jelita drażliwego czyli IBS jest schorzeniem, które nie tylko wpływa na stan zdrowia fizycznego, ale ma negatywny wpływ na psychikę osoby chorej przez problemy w codziennym funkcjonowaniu.

Czym jest IBS?

IBS czyli zespół jelita drażliwego jest chorobą związaną z funkcjonowaniem układu pokarmowego.

Jest jedną  najczęstszych chorób jelit na całym świecie, a objawy mogą wskazywać także na wiele innych schorzeń, dlatego w procesie leczenia ważna jest właściwa diagnostyka choroby.

Zespół jelita drażliwego charakteryzuje się bólem brzucha, wzdęciami, biegunką, zaparciami lub kombinacją tych cech w różny sposób. Nasilenie objawów może być zróżnicowane i zmieniać się od łagodnego dyskomfortu do silnych bóli skurczowych uniemożliwiających codzienne funkcjonowanie.

Osoby cierpiące na IBS mają zazwyczaj problemy z wypróżnieniami i często odczuwają nagłe gwałtowne parcie na stolec lub doświadczają długotrwałych zaparć. Nieregularności w wypróżnieniach towarzyszy odczucie niepełności wyróżnienia, śluz w stolcu i mdłości i wymioty.

Chorzy często skarżą się także na objawy z innych stron niż układ pokarmowy, do których należą ból głowy, zmęczenie i bezsenność.  Niestety badania dowodzą, że wiele pacjentów cierpi na depresję będącą wynikiem objawów towarzyszących IBS.

Na czym polega diagnostyka IBS?

Choć nie ma określonego testu, który powierciłby zespół jelita drażliwego, to diagnostyka IBS jest skomplikowana i polega na wykluczeniu innych chorób układu pokarmowego.

W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza dokładny wywiad medyczny dotyczący objawów i powtarzalności ich występowania, a także sprawdza historię chorób w rodzinie, po czym kieruje pacjenta na dalsze badania, do których należą między innymi testy krwi, kału, endoskopia, kolonoskopia, a także badania USG lub rezonans magnetyczny.

Te badania są niezbędne w wykluczeniu innych schorzeń , których objawy mogą przypominać zespół jelita drażliwego, do których zalicza się celiakię, hemoroidy, infekcje, a także nowotwory układu pokarmowego, w tym nowotwór jelita grubego.

Ze względu na rosnącą ilość osób cierpiących na zespół jelita drażliwego  wciąż pracuje się nad metodami, które mogą być skuteczne w diagnostyce IBS. Kryteria Rzymskie to kryteria diagnostyczne zaburzeń czynnościowych układu pokarmowego, określane zgodnie z nową definicją zaburzeniami interakcji jelitowo-mózgowych. Zgodnie z Kryteriami Rzymskimi IV można potwierdzić IBS u pacjentów skarżących się na dyskomfort w jamie brzusznej przez co najmniej jeden dzień w tygodniu przez ostatnie trzy miesiące, a objawy są związane z co najmniej dwoma z następujących czynników: wypróżnienie przynosi ulgę, zmiany w częstotliwości wypróżnień lub zmiany w konsystencji stolca.

Przyczyny IBS i kto znajduje się w grupie ryzyka?

Przyczyny IBS nie są do końca znane choć można przyjąć że odpowiedzialne za chorobę są czynniki genetyczne, a osoby mające krewnych z tego typu schorzeniem znajdują się w grupie ryzyka.

Nadwrażliwość jelit to kolejny czynniki przyczyniający się do wysypywania IBS. Wysoko wrażliwe jelita reagują silniej na bodźce, które dla zdrowej osoby nie są znaczące, natomiast pacjenci cierpiący na to schorzenie mogą odczuwać ból, wzdęcia i inne symptomy charakterystyczne dla IBS.

W jelitach każdego człowieka rozwija się charakterystyczna mikroflora jelitowa, na którą składają się korzystne dla zdrowia bakterie probiotyczne. Wszelkie zmiany w tym obszarze mogą wywoływać dyskomfort ze strony jelit i układu pokarmowego, dlatego dieta chorych na zespół jelca drażliwego powinna zawierać produkty bogate w bakterie probiotyczne.

Stres, depresja, lęk i inne zaburzenia psychiczne mogą mieć wpływ na funkcjonowanie jelit poprzez osiowy system nerwowo-jelitowy, pacjenci często zgłaszają, że stres lub inne silne emocje nasilają objawy choroby.

Jak zabiegać zespołowi jelita drażliwego?

Choć czynniki wywołujące IBS nie są do końca znane, możemy podjąć kilka kroków, które będą miały znaczenie w zapobieganiu tej chorobie.

Zdrowa, zrównoważona dieta to podstawa jeśli chodzi o zdrojem naszych jelit. Powinniśmy skupiać się na produktach takich jak  błonnik, owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty i zdrowe tłuszcze. Wraz z dietą istotnym aspektem dbania o zdrowie jelit jest aktywność fizyczna która nie tylko usprawnia perystaltykę jelit, ale również znosi stres, który wpływa na nasilenie objawów zespołu jelita drażliwego.

Dbałość o wypróżnienia jest równie ważna. Powinniśmy unikać długotrwałych wizyt w toalecie, a wysiłkowe parcie na stolec jest równie niezdrowe co nadmierne stosowanie leków przeczyszczających. Jeśli cierpimy na chroniczne zaparcia powinniśmy skonsultować się z lekarzem gastrologiem, który zleci odpowiednią terapię.

Jak leczyć IBS?

Leczenie IBS opiera się na łagodzeniu objawów i wymaga indywidulanego podejścia. Główną rolą jest zmiana stylu życia, w tym zmiana nawyków żywieniowych. Efekty powinno przynieść wykluczanie z diety produktów FODMAP, do których zaliczane są fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy i poliole, które nasilają objawy zespołu jelita drażliwego i zastąpienie ich błonnikiem wodą i probiotykami.

Uzupełnienie mikroflory jelitowej w bakterie probiotyczne wpłynie korzystnie na stan jelit, wspierając ich perystaltykę oraz niwelując ryzyko infekcji. Suplementacja probiotyków wpływa korzystnie na motorykę jelit i poprawia komfort układu pokarmowego, a pacjenci, w których diecie znajdują się te mikroorganizmy zauważyła, że ból brzucha uległ redukcji.

Naturalne źródła probiotyków jest kwas mlekowy, który znajduje się w fermentowanych produktach mlecznych jak kefiry, jogurty czy maślanki. Warto także spożywać kiszonki warzywne jak kiszona kapusta lub poprzyjmować probiotyki w formie suplementów diety, które często zawierają substancje probiotyczne, będące pożywką dla bakterii probiotycznych, dzięki którym możliwe jest ich szybsze namnażanie.

Choć nie ma skutecznego leku na zespół jelita drażliwego to lekarz może zlecić farmakoterapię obejmującą w zależności od potrzeb  wprowadzenie leków przeciwbiegunkowych, przeczyszczających i przeciwskurczowych. Należy pamiętać aby stosować się do zaleceń lekarza, który dobierze terapię dopasowaną do indywidulanych objawów każdego pacjenta.