Gdzie znaleźć i jak stosować probiotyki?

Choć probiotyki można spotkać na co dzień w wielu produktach spożywczych, to czasem samo spożywanie zbilansowanej diety nie wystarczy. Dlatego naukowcy starali się wyselekcjonować bakterie probiotyczne tak, abyśmy dziś mogli je stosować w obecnej formie.

Zastosowanie probiotyków

Probiotyki to mikroorganizmy, głównie bakterie, które korzystnie wpływają na zdrowie organizmu, szczególnie na funkcje przewodu pokarmowego.

Główne działanie bakterii probiotycznych to utrzymanie zdrowej równowagi mikroflory jelitowej. Zapobiegają one nadmiernemu rozwojowi szkodliwych bakterii, co przyczynia się do optymalnego funkcjonowania przewodu pokarmowego. Rola probiotyków w funkcjonowaniu układu pokarmowego wpływa również na poprawę trawienia. Ich wkład w ten proces polega na przyczynianiu się do trawienia skomplikowanych związków organicznych. Mogą również redukować objawy nietolerancji pokarmowej. Niektóre badania sugerują, że probiotyki przynoszą korzyści pacjentom z zespołem jelita drażliwego, łagodząc objawy takie jak bóle brzucha, wzdęcia czy nieregularne ruchy jelit.

Probiotyki znalazły zastosowanie w leczeniu biegunek, zwłaszcza tych wywołanych antybiotykoterapią. Szczepy z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium, są często stosowane w celu uzupełnienie wyjałowionej po antybiotykoterapii mikroflory jelitowej, natomiast zmniejszanie ryzyka infekcji jelitowych wywołanych patogenami polega na konkurowania z patogennymi mikroorganizmami o miejsce i pożywienie w jelitach.

Zdrowe jelita są istotne dla skutecznej obrony organizmu przed infekcjami. Bakterie probiotyczne działają wiec również na właściwe funkcjonowanie układu odpornościowego, stymulując produkcję przeciwciał i aktywowanie komórek odpornościowych.

Ostatnie badania dowodzą zależności pomiędzy zdrowiem psychicznym, a mikroflorą jelitową. Probiotyki mogą wpływać na osi układu jelitowo-mózgowego, co może mieć korzystny wpływ na nastrój i funkcje psychiczne.

Historia probiotyków

Termin "probiotyk" został wprowadzony przez Ludwiga B. Hallema w 1965 roku, choć stosowanie bakterii probiotycznych w celu poprawy zdrowia było znane od dłuższego czasu. Jednakże, to nie on wynalazł same probiotyki, ale raczej zdefiniował je i nadał im nazwę. Wcześniej nad probiotykami pracował Élie Metchnikoff, rosyjski zoolog, który współpracował z Pasteurem.

Same bakterie używane jako probiotyki były stosowane w ludzkim pożywieniu od wielu wieków, zwłaszcza w kulturach fermentacyjnych, takich jak jogurty, kefiry czy kiszone warzywa. Przykładowo, Fermenty mlekowe Lactobacillus acidophilus, znane z kwaszenia mleka, były stosowane przez wiele pokoleń przed formalnym wprowadzeniem terminu "probiotyk".

Rozwój badań nad probiotykami i ich zastosowanie w dziedzinie medycyny oraz żywności funkcjonalnej był stopniowym procesem. Badacze przyczynili się do identyfikacji konkretnych szczepów bakterii probiotycznych i zbadania ich pozytywnego wpływu na zdrowie ludzkie.

Współcześnie, naukowcy, lekarze i producenci żywności biorą pod uwagę różne szczepy bakterii, takie jak Lactobacillus czy Bifidobacterium, jako potencjalne probiotyki, a badania nad nimi nadal trwają. Wynalazek probiotyków można więc raczej określić jako rozwinięcie i zastosowanie długo znanej praktyki spożywania żywności zawierającej korzystne mikroorganizmy w celu poprawy zdrowia jelitowego i ogólnego stanu zdrowia.

Rodzaje bakterii probiotycznych

Istnieje kila rodzajów bakterii probiotycznych. Do mikroorganizmów mających korzystny wpływ na zdrowie całego organizmu można zaliczyć:

Lactobacillus, które są jedną z najbardziej znanych i szeroko stosowanych grup bakterii probiotycznych. Można go znaleźć w fermentowanych produktach mlecznych jak jogurty czy kefiry.

Bifidobacterium to kolejna częsta grupa baterii probiotycznych, która naturalnie występuje w przewodzie pokarmowym człowieka. Oprócz naturalnych produktów pochodzenia mlecznego jest często stosowana w suplementach diety zawierających probiotyki.

Saccharomyces boulardii, to rodzaj drożdży, który jest wykorzystywany jako bakteria probiotyczna. Ma udokumentowane korzyści dla zdrowia jelit, w tym w leczeniu biegunek spowodowanych antybiotykami i zakażeniami Clostridium difficile.

Streptococcus thermophilus jest bakterią probiotyczną, której zastosowanie wspomaga trawienie laktozy.

Lactococcus lactis jest wytwarzana wskutek fermentacji i ma właściwości probiotyczne. Można ją znaleźć w produktach mlecznych i fermentowanych.

Escherichia coli Nissle 1917 jest to szczep Escherichia coli, który jest używany jako bakteria probiotyczna w niektórych suplementach i produktach farmaceutycznych, szczególnie w celu poprawy zdrowia jelit.

Gdzie znaleźć probiotyki?

Probiotyki można znaleźć w wielu produktach spożywczych. Produkty mleczne jak jogurty, kefiry i fermentowane mleko posiadają dużą ilość bakterii probiotycznych. Ważne jest aby produkty te nie były pasteryzowane, gdyż wskutek tego procesu bakterie ze szczepów Lactobacillus czy Bifidobacterium tracą swoje właściwości.

Źródła probiotyków to także kiszonki warzywne czy fermentowane soki jak sok z kiszonej kapusty. Kiszone ogórki oraz kiszona kapusta oprócz probiotyków zawierają wiele witamin, które warto dostarczać w naturalny sposób.

Suplementy diety z probiotykami są dobrym rozwiązaniem dla osób, które w ten sposób chcą uzupełnić niedobory mikroflory jelitowej. Ważne jest aby zaopatrzyć się w podkuty, które są zbadane i pochodzą z wiarygodnych źródeł. Aby mieć pewność co do działania probiotyków, należy zwrócić uwagę na ich przechowywanie. Niektóre suplementy diety zawierające probiotyki powinny być  przechowywane w określonych warunkach termicznych, które są możliwe do utrzymania w aptekach.