Co wpływa na obrzęk nóg?

Opuchlizna nóg jest problemem, który może znacząco wpływać na komfort życia i zdrowie. Właściwe rozpoznanie przyczyn i wdrożenie odpowiednich metod leczenia oraz profilaktyki może pomóc w złagodzeniu objawów i poprawie jakości życia pacjentów.

Opuchlizna nóg

Opuchlizna nóg jest czetą przypadłością, na którą cierpią osoby w różnych przedziałach wiekowych. Oprócz nieestetycznego wyglądu i problemów z dobraniem obuwia, obrzękniętym nogą mogą towarzyszyć objawy, które utrudniają codzienne funkcjonowanie i wywołują silny dyskomfort.

Pacjenci często narzekają na uczucie ciężkości, napięcie i ból w nogach, dodatkowo nogi stają się znacznie powiększone z wyraźnym śladem ucisku, a sam obrzęk może ograniczać ruchomość stawów i utrudniać chodzenie. Niepokojącym objawem, który wymaga natychmiastowej kontroli lekarskiej jest zaczerwienienie i ciepło skóry, które może wskazywać na stan zapalny lub zakrzepicę.

Przyczyny obrzęku nóg mogą być różnorodne i być wynikiem ogólnego stanu zdrowia. W grupie ryzyka znajdują się osoby nadużywające alkoholu i palące papierosy. Odpowiednia dieta także nie jest bez znaczenia. Dostarczanie zdrowych posiłków pozwoli na utrzymanie właściwej masy ciała, która jest istotna dla poprawy układu krążenia, a zredukowanie ilości soli pozwoli zapobiec gromadzeniu się nadmiaru wody w organizmie.

Profilaktyka zdrowotna pomoże zawczasu wykryć problemy z sercem, wątrobą czy nerkami, których choroby przekładają się na występowanie obrzęku nóg.

Leczenie obrzęku nóg

Obrzęk nóg jest objawem, a nie chorobą samą w sobie dlatego podczas terapii należy skupić się przede wszystkim na leczeniu choroby podstawowej jednak istnieje kilka sposobów jak zmniejszyć opuchliznę występującą najczęściej kończynach dolnych.

Przede wszystkim warto się skupić się na zmianie trybu życia i wprowadzeniu codziennej aktywności fizycznej. Regularne ćwiczenia pomagają poprawić krążenie, a w pracy powinniśmy unikać długotrwałego przebywania w tej samej pozycji i zmieniać postawę zarówno siedzącą jak i stojąca.

W celu zmniejszenia opuchlizny podczas odpoczynku należy podnieść nogi powyżej poziomu serca, co pozwoli je odciążyć. Możemy je ułożyć zarówno na poduszkach, lub oprzeć o ścianę.

Rajstopy i skarpetki uciskowe na zmniejszenie obrzęku nóg to forma terapii zwanej jako kompresoterapia. Przynosi ona szybkie efekty dziki działaniu, które polega na wspomaganiu krążenia i zapobieganiu gromadzenia się w kończynach nadmiaru wody.

Leczenie farmakologiczne opuchlizny nóg opiera się na przyczynie obrzęku i lekarz może przepisać leki poprawiające rażenie krwi lub diuretyki, czyli środki moczopędne pomagające usunąć nadmiar wody z organizmu.

Zaburzenia krążenia i choroby serca, a obrzęk nóg

Gromadzenie się płynu  w tkankach kończyn dolnych jest najczęstszym objawem problemów z układem krążenia i zdrowiem serca.

Obrzęk u osób, u których występują zaburzenia układu krążenia może być uogólniony, jednak najczęściej przejawia się w formie obrzęku kończyn dolnych, a objawy odsercowego obrzęku zazwyczaj występują symetrycznie na obu nogach.

Niewydolność serca zwiększa ryzyko zatrzymywania wody i sodu w organizmie, a przy zmniejszanej zdolności pompowania krwi następuje  zaleganie płynów czego efektem jest puchnięcie kończyn dolnych. Na wstępnym etapie choroby opuchlizna najczęściej występuje wieczorem jednak wraz z rozwojem choroby może pojawiać się także we wcześniejszych porach dnia.

Niewydolność żylna praz zakrzepica to poważne schorzenia które manifestują się wieloma objawami, do których należy między innymi obrzęk nóg. Zalegania i cofanie się krwi wewnątrz naczyń krwionośnych powoduje ich obrzęk. Ponadto przy niewydolności żylnej możemy często zaobserwować żylaki, a pocienić skrąża się na uczucie ciężkości w kończynach. ‘

Obrzęk nóg przy zakrzepicy jest efektem powstania zakrzepu w żyłach i charakteryzuje się obrzękiem, bólem, zaczerwienieniem i uczuciem ciepła w dotkniętej kończynie. Opuchlizna pojawia się poniżej zakrzepu i najczęściej występuje w okolicy kostki, podudziu lub udzie.

Jak wpływ na powstawanie obrzęków ma zdrowie nerek i wątroby?

Nerki odgrywają istotna rolę w regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu. Dysfunkcje w ich pracy wpływają na zatrzymywanie płynów w organizmie co prowadzi do powstawania obrzęków, nie tylko nóg ale również twarzy czy rąk. Nerki pośrednio mogą wywoływać również towarzyszące obrzękom nadciśnienie poprzez problemy w wydzielaniu hormonów odpowiedzialnych za objętość i ciśnienie krwi.

Do najczęstszych schorzeń nerek, wpływających na powstawanie obrzęków należą:

• niewydolność nerek,
• zespół nadnerczycowy,
• kłębuszkowe zapalenie nerek.

W celu zwalczania obrzęków wywołanych niewydolnością nerek należy wdrożyć leczenie przyczynowe. Leczenie podstawowej choroby nerek jest kluczowe dla kontroli obrzęków, a w celu zmniejszenia ilości zatrzymanej wody w organizmie zaleca się stosowanie diuretyków, a także zmianę diety poprzez eliminację soli, która wzmaga zatrzymywanie płynów.

Przewlekła niewydolność wątroby jest czynnikiem przyczyniającym się do opuchlizny ciała. Zmniejszona produkcja białek przez wątrobę prowadzi do spadku ciśnienia onkotycznego, które utrzymuje płyn w naczyniach krwionośnych, co może powodować gromadzenie się płynów w tkankach. Przy chorej wątrobie najpierw pojawiają się obrzęki nóg, dłoni i twarzy, a w zaawansowanym stadium obserwuje się zmianę objętości jamy brzusznej będące efektem marskości wątroby.

Leczenie polega na zmianie diety na lekkostrawną, wyeliminowaniu używek, zwłaszcza szczególnie obciążającego wątrobę alkoholu oraz leczenie farmakologiczne. Niestety w niektórych przypadkach może być konieczne leczenie chirurgiczne oraz przeszczep wątroby.

Dlaczego w ciąży puchną nogi?

Kobiety ciężarne często skarżą się na dyskomfort związany z opuchlina nóg. Opuchlizna nóg w ciąży pojawia się zazwyczaj w trzecim trymestrze i jest dość powszechnym problemem, za który odpowiedzialne są głownie zmiany hormonalne wpływające na zwiększoną objętość krwi.

W czasie ciąży objętość krwi i płynów w organizmie kobiety wzrasta średnio o około 50% w celu dostarczenia tlenu i składników odżywczych do rozwijającego się płodu. Ta zwiększona objętość krwi może prowadzić do przeciążenia naczyń krwionośnych i gromadzenia się płynu w tkankach dolnych partii ciała.

Na obrzęk nóg w ciąży wpływa również mechaniczny ucisk macicy, która zwiększa swój rozmiar wraz z rozwojem dziecka. Nacisk na duże naczynia krwionośne utrudnia powrót krwi z kończyn dolnych do serca, a zwiększone ciśnienie powoduje, że płyn przesiąka z naczyń krwionośnych do otaczających tkanek.

Choć obrzęki nóg są często normalnym objawem ciąży, mogą również wskazywać na poważniejsze problemy, takie jak stan przedrzucawkowy. Objawy takie jak nagły, znaczący obrzęk nóg, twarzy lub rąk, ból głowy, zaburzenia widzenia, i ból w nadbrzuszu wymagają natychmiastowej konsultacji z lekarzem.

Łagodzenie obrzęków w ciąży może obejmować kilka metod, do których możemy zaliczyć unoszenie nóg w pozycji leżącej powyżej poziomu serca, unikanie długotrwałego stania i siedzenia, moczenie nóg w chłodnej wodzie a także stosowanie diety niskosodowej.

Pomocna będzie także kompresoterapia na obrzęki i specjalne rajstopy uciskowe dla kobiet w ciąży. Kompresoterapia nie tylko pomoże zmniejszyć opuchliznę nóg w ciąży poprzez wsparcie krążenia ale także przyczyni się do zniesienia uczucia bólu i ciężkości w nogach.

Jakie leki przyczyniają się do powstawania obrzęków?

Na obrzęk nóg może wpływać przyjmowanie niektórych leków, a w grupie ryzyka znajdują się pacjenci kardiologiczni, u których stwierdzono  przeciwwskazania do stosowania betablokerów. Blokery kanałów wapniowych zmniejszają ciśnienie i wykazują działanie przeciwarytmiczne jednak ich stosowanie wpływa na powstawanie opuchlizny, głownie stóp i dolnych partii nóg.

Do innych leków wywołujących opuchliznę nóg zalicza się niesteroidowe leki przeciwzapalne, kortykosteroidy, leki hormonalne zawierające estrogen lub testosteron, a także leki przeciwcukrzycowe czy niektóre leki przeciwdepresyjne.

Zapobieganie obrzękom występujących przy stosowaniu leków, może polegać na włączeniu do terapii diuretyków, których zadaniem będzie usuwanie nadmiaru płynów z organizmu. Powinniśmy także poinformować lekarza o stosownych lekach i ewentualnych działaniach niepożądanych w celu dobrania jak najlepszej terapii dla naszego zdrowia.

Czym są obrzęki limfatyczne?

Układ limfatyczny jest siecią naczyń gromadzących płyn, tzw. limfę, która ma przezroczystą barwę i pochodzi z osocza krwi. Do narządów wchodzących w skład układu limfatycznego zwanego inaczej układem chłonnym wchodzą grasica, węzły chłonne, migdałki i grudki chłonne, a zadaniem układu limfatycznego jest dbanie o odporność organizmu oraz neutralizacja i usuwanie substancji obcych.

Uszkodzenia układu limfatycznego upośledzają jego prawidłowe funkcjonowanie przez co możemy zaobserwować obrzęki limfatyczne, czyli zastoje limfy w określonych partiach ciała, najczęściej w kończynach dolnych.

Typowe objawy obrzęku limfatycznego to:

• widoczny obrzęk w kończynach, który może być jednostronny lub symetryczny,
• zgrubienie i zmniejszenie elastyczności skóry,
• odczucie bólu, dyskomfortu i naciągnięcia skóry,
• ograniczona ruchomość,
• zmiany skórne jak pęcherze czy owrzodzenia w obszarze obrzęku.

Kompresoterpia w leczeniu obrzęków limfatycznych polega na zmniejszeniu obrzęku poprzez wspomaganie drenaży limfatycznego. Inną metodą skuteczną przy tego typu opuchliznach jest manualny masaż limfatyczny przeprowadzany przez wykfalifikowanego masażystę lub fizjoterapeutę.

W przypadku wystąpienia, a także zapobiegania obrzęku limfatycznego warto wykonywać ćwiczenia stymulujące krążenie krwi i limfy. Na ryku dostępne są również masażery i aparaty do stymulacji drenażu limfatycznego nóg, jednak przed ich zastosowaniem należy skonsultować się z lekarzem w celu wykluczenia ewentualnych przeciwwskazań.

Farmakoterapia przy obrzękach układu chłonnego polega na stosowaniu leków przeciwzapalnych, natomiast w przypadku zaawansowanego obrzęku limfatycznego może być koniecznie leczenie chirurgiczne.