Profilaktyka i leczenie raka piersi

Październik jest miesiącem, który został uznany za miesiąc świadomości  na temat raka piersi. Już 15 października obchodzony jest Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi. Jest to najczęściej występujący typ nowotworu u kobiet, dlatego istotnym elementem są badania profilaktyczne, gdyż szybkie wykrycie nowotworu zwiększa szanse na wyleczenie.

Czym różni się nowotwór łagodny od złośliwego?

Wśród rodzajów nowotworów możemy rozróżnić nowotwory łagodne i nowotwory złośliwe. Objawy tych pierwszych to przede wszystkim miejscowe występowanie bez wyraźnych nacieków na inne tkanki. W tym przypadku nie wstępują przyrzuty do innych tkanek organizmu, a sposób leczenia nowotworów łagodnych zazwyczaj obejmuje leczenie chirurgiczne i polega na usunięciu zmiany. Choć statystycznie nowotwory łagodne występują częściej to ich wpływ na organizm jest mniejszy niż nowotworów złośliwych. Mogą jednak powodować problemy, jeśli rosną w miejscach krytycznych np. uciskając ważne struktury jak mózg.

Nowotwory złośliwe są bardziej agresywnymi nowotworami, które tworzą przerzuty do innych organów za pomocą krwi lub układu limfatycznego. Ich wzrost jest szybki i często naciekają na otaczające tkani w związku z czyim jego granice są nieostre. Nowotwory złośliwe mają znacznie większy wpływ na organizm, mogą prowadzić do wyniszczenia, osłabienia funkcji narządów i są często śmiertelne, jeśli nie są odpowiednio leczone. Leczenie nowotworów złośliwych wymaga złożonej terapii, która często łączy chirurgię, chemioterapię i radioterapię, w celu zapobiegania przerzutom i wznowom nowotworu.

Na jakie nowotwory chorują kobiety?

Choć choroba nowotworowa dotyka ludzi bez względu na wiek i płeć to istnieją pewne predyspozycje do występowania danego typu nowotworu u określonej grupy.

Najczęstsze nowotwory u kobiet to te, które atakują narządy płciowe oraz inne układy specyficzne dla organizmu kobiety. Czynniki ryzyka wspólne do dla różnych nowotworów występujących u kobiet to miedzy innymi genetyka, styl życia, ekspozycja na estrogeny oraz zakażenia wirusowe jak np. kancerogenny wirus HPV.

Najczęstszym nowotworem u kobiet jest rak piersi, który dotyka kobiety na całym świecie. Kolejnym, często występującym typem nowotworu jest rak szyjki macicy. Bywa on związany z zakażeniem wirusem HPV i wykrywany jest dzięki badaniem cytologicznym.

Rak endometrium czyli rak trzonu macicy zazwyczaj wykrywany jest po menopauzie. Objawy mogą obejmować krwawienia po okresie menopauzy, a czynniki ryzyka to nadwaga, cukrzyca i długotrwała ekspozycja na estrogeny.

Rak jajnika nazywany jest „cichym zabójcą” ponieważ wczesne stadium raka jajnika przebiega bezobjawowo. W grupie ryzyka znajdują się kobiety, u których w rodzinie miały miejsce przypadki zachorowalności na tego typu nowotwory lub nowotwory piersi. Objawy raka jajnika mogą obejmować wzdęcia, ból brzucha, szybkie uczucie sytości oraz częstsze oddawanie moczu.

W ostatnich latach coraz częściej u kobiet diagnozowany jest rak płuc, co ma związek nie tylko z paleniem, choć jest to głównym czynnikiem kancerogennym, ale również z zanieczyszczeniem powietrza jak i narażeniem na bierne palenie. Objawy raka płuc obejmują duszność, ból w klatce piersiowej i krwioplucie.

Rak jelita grubego jest kolejnym nowotworem, który występuje zarówno u kobiet jak i mężczyzn. Dużą rolę ogrywa rodzinna historia nowotworowa oraz styl życia związany z dietą uboga w błonnik i małą aktywnością fizyczną. Objawy raka jelita grubego to zmiany w wypróżnieniach, krew w stolcu, utarta masy ciała i zmęczenie.

Czerniak czyli złośliwy nowotwór skóry występuje częściej, ale nie wyłącznie, u osób o jasnej karnacji narażonych na promieniowanie UV. Lokalizacja czerniaka u kobiet najczęściej obejmuje kończyny dolne, natomiast u mężczyzn czerniak najczęściej występuje na plecach. Objawy to zmiany wyglądzie znamion lub pojawienie się nowych zmian skórnych. Szczególną uwagę należy poświęcić na wygląd znamion, a mianowicie ich asymetrię, zmianę koloru czy nieregularne brzegi. 

Rak piersi u kobiet

Rak piersi to najczęstszy nowotwór złośliwy dotykający kobiet na całym świecie. Stanowi poważne zagrożenie zdrowotne, jednak dzięki postępowi w diagnostyce i leczeniu, jego wykrywalność oraz szanse na wyleczenie znacznie się poprawiły. Rak piersi rozwija się w komórkach gruczołów piersiowych, najczęściej w przewodach mlecznych lub zrazikach. Głównymi czynnikami ryzyka są wiek, genetyka oraz wpływ hormonów. Kobiety, u których w rodzinie występowały przypadki raka piersi, mają zwiększone ryzyko zachorowania, zwłaszcza jeśli związane jest to z mutacjami genów BRCA1 i BRCA2. Warto także wspomnieć o roli hormonów gdyż długotrwałe narażenie na estrogeny, czy to przez wczesne rozpoczęcie miesiączkowania, późną menopauzę lub hormonalną terapię zastępczą, zwiększa ryzyko rozwoju raka.

Wczesne objawy raka piersi mogą być subtelne, co utrudnia jego wykrycie bez regularnych badań przesiewowych, takich jak mammografia. Typowe symptomy obejmują wyczuwalny guzek, zmiany w kształcie piersi, zaczerwienienie skóry, a także wydzielinę z brodawki. Regularne samobadanie piersi oraz kontrolne wizyty u lekarza odgrywają kluczową rolę w wczesnym wykryciu nowotworu, co znacznie zwiększa szanse na skuteczne leczenie.

Jak przeprowadzić samobadanie piersi?

W leczeniu raka piersi ważne jest wykrycie nowotworu we wczesnym stadium, dlatego szczególny nacisk należy kłaść na profilaktykę. Regularne badanie piersi jest istotnym elementem profilaktyki raka piersi. Samo badanie jest bezbolesne i zajmuje zaledwie kilka minut, dlatego warto je przeprowadzić przynajmniej raz w miesiącu. To kiedy wykonać badanie piersi zależy od naszego cyklu menstruacyjnego i najlepiej wybrać 3 dzień po skończeniu okresu.

Jeśli nadal nie wiesz jak samodzielnie badać piersi, podpowiemy jak wygląda badanie piersi krok po kroku:

1. Stań przed lustrem z uniesionymi do góry rękami i dokładnie obejrzyj swoje piersi. Zwróć uwagę na to czy zauważasz w nich coś czego do tej pory nie zauważyłaś. Zaniepokoić powinny nas objawy takie jak zagłębienie, płyn wydobywający się z brodawki, powiększone żyły, zmiana rozmiaru lub kształtu piersi, „pomarańczowa skórka”.

2. Następnie połóż ręce na biodrach i obejrzyj piersi w tej pozycji. Zwróć uwagę na zmiany wymienione powyżej.

3. Złącz trzy środkowe palce prawej dłoni, unieś lewą rękę nad głowę, a palcami prawej ręki sprawdź swoją lewą pierś. Rób to w następujący sposób:

• ruchami okrężnymi od środka piersi na zewnątrz,
• z góry na dół przez całą pierś,
• od środka piersi na zewnątrz ruchami promienistymi.

Następnie powtórz te czynności z badaniem prawej piersi.

4. W pozycji leżącej na plecach złącz trzy środkowe palce lewej dłoni i sprawdź prawą pierś, a następnie prawą ręką lewą pierś tak jak w kroku 3.

Jak wygląda leczenie raka piersi?

Leczenie raka piersi zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz jej rodzaju. W większości przypadków kluczowe jest chirurgiczne usunięcie guza lub całej piersi. W zależności od stopnia zaawansowania choroby, leczenie może obejmować także chemioterapię, radioterapię oraz terapię hormonalną. Zastosowanie odpowiednich metod leczenia znacznie poprawia rokowania pacjentek, a wczesne wykrycie choroby daje dużą szansę na pełne wyleczenie.

W profilaktyce raka piersi kluczowe jest zdrowe odżywianie, unikanie nadwagi, regularna aktywność fizyczna oraz ograniczenie spożycia alkoholu. Szczególną uwagę powinny zwrócić kobiety z grupy podwyższonego ryzyka, które mogą rozważyć badania genetyczne oraz bardziej intensywny monitoring stanu zdrowia. Rozwój technologii diagnostycznych oraz nowoczesne terapii dają nadzieję na dalsze zwiększenie skuteczności leczenia raka piersi.