Objawy i diagnostyka choroby Hashimoto

Choroba Hashimoto wpływa na wiele aspektów zdrowia i życia pacjentów, manifestując się szeroką gamą objawów. Regularna kontrola i odpowiednie leczenie mogą znacząco złagodzić objawy i poprawić funkcjonowanie osób dotkniętych tym schorzeniem.

Czym jest choroba Hashimoto?

Hashimoto to przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. Jest jedną z najczęstszych chorób tarczycy, spowodowaną jej niedoczynnością.

Autoimmunologiczny charakter choroby oznacza że układ odpornościowy atakuje własne komórki tarczycy. Proces ten prowadzi do stanu zapalnego, który stopniowo niszczy tkankę, powodując  niewydolność tego organu i zmniejszenie produkcji hormonów, co skutkuje niedoczynnością tarczycy.

Choroba Hashimoto jest przewlekłym schorzeniem, które wymaga stałej kontroli lekarskiej i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Dzięki postępowi w medycynie coraz więcej endokrynologów jest w stanie w porę wychwycić chorobę i zastosować odpowiednią terapię, zarówno farmakologiczną jak i wymagającą wprowadzenia zmian w stylu życia, które podniosą jakość życia pacjentów cierpiących na choroby tarczycy.

Przyczyny Hashimoto

Przyczyny choroby Hashimoto nie są w pełni poznane, jednak wiemy, że dużą rolę odgrywają czynniki genetyczne. Osoby z historią autoimmunologicznych chorób tarczycy w rodzinie są bardziej narażone na rozwój tego schorzenia. Częściej chorują też kobiety, które znajdują się w grupie ryzyka chorób związanych z tarczycą.

Hashimoto dotyka głównie osoby w średnim wieku. Choroba jest najczęściej rozpoznawana u kobiet pomiędzy 30., a 50. rokiem życia, chociaż zdarza się również, że może być wywołana przez hormony wyzwana podczas okresu dojrzewania.

Przyczynami choroby Hashimoto mogą być również czynniki środowiskowe i styl życia. Zbyt mała ilość, snu, przewlekły stres, niezdrowa dieta oraz niedobory witaminy D3 to czynniki, które bardzo często pojawiają się u pacjentów z niedoczynnością tarczycy.

Jakie objawy występują przy chorobie Hashimoto?

Choroba Hashimoto to choroba wskutek której stopniowo maleje poziom hormonów tarczycowych, a objawy Hashimoto to:

• Zmęczenie i osłabienie. Objaw ten jest szczególnie uporczywy gdyż pacjenci nawet po długim odpoczynku czują chroniczny brak energii.
• Przyrost masy ciała. Hormony tarczycy wpływają na metabolizm. Pacjenci chorzy na chorobę Hashimoto mimo zmian w diecie i poziomie aktywności zauważają przyrost masy ciała, co jest wynikiem spowolnionego metabolizmu. Jest to jeden z najczęściej zauważanych objawów.
• Nietolerancja zimna. Hormony tarczycy wpływają na regulację temperatury ciała. Ich niedobór może prowadzić do zwiększonej wrażliwości na zimno.
• Przesuszenie skóry i włosów. Gruczoły potowe i łojowe w chorobie Hashimoto są mniej aktywne co prowadzi do odczucia szorstkości skóry, a także jej łuszczenia się. Włosy staja się osłabione, kruche i łamliwe, a u niektórych pacjentów dochodzi do ich znacznego wypadania.
• Problemy z pamięcią i koncentracją oraz występowanie tzw. „mgły mózgowej” co utrudnia codzienne funkcjonowanie.
• Depresja i nastroje depresyjne. Depresja w chorobie Hashimoto może być spowodowana zmianami hormonalnymi jak i być efektem innych objawów towarzyszących chorobie.
• Drażliwość. Zmiany hormonalne mogą prowadzić do drażliwości, nerwowości i wahań nastroju. Pacjenci mogą odczuwać większą emocjonalność lub mieć trudności z kontrolowaniem swoich reakcji.
• Problemy z układem pokarmowym. Spowolniony metabolizm może być przyczyną zaparć.
• Zaburzenia miesiączkowania. Hashimoto u kobiet może powodować występowanie nieregularnych cykli miesiączkowych, obfitych krwawień lub trudności z zajściem w ciążę.
• Obniżenie libido. Wskutek zmian hormonalnych, zarówno u kobiet jak i mężczyzn popęd seksualny jest obniżony.
• Ból mięśni i stawów. Pacjenci mogą skarżyć się na ból, sztywność i osłabienie mięśni i stawów, Objawy te są spowodowane niedoborem hormonów tarczycy wpływającym na metabolizm tkanki mięśniowej i stawowej .

Rola wywiadu w diagnostyce choroby Hashimoto

Właściwe zdiagnozowanie choroby Hashimoto jest znaczące dla wdrożenia terapii poprawiającej jakość życia pacjenta. Jednak sam proces diagnozy tej choroby jest złożony i obejmuje kilka procesów.

W pierwszej kolejności przeprowadzany jest wywiad lekarski uwzględniający historię chorób związanych z tarczycą w rodzinie, a także występujące objawy, czas ich trwania oraz stopień nasilenia.

Lekarz prawdopodobnie wykona również badanie palpacyjne tarczycy mające na celu ocenienie jej wielkości, konsystencji oraz obecności ewentualnych guzków. Tarczyca w chorobie Hashimoto może być powiększona lub mieć nierówną strukturę.

Kolejnym etapem będzie wykonanie badań laboratoryjnych. Często może się tak zdarzyć, że lekarz poprosi o wykonanie badań krwi już przed wizytą, aby mieć je do wglądu podczas konsultacji.

Jakie badania krwi wykonać przy podejrzeniu Hashimoto?

Badania krwi są w stanie dostarczyć nam wielu informacji na temat chorób tarczycy. Przy podejrzeniu choroby Hashimoto lekarz zleca zazwyczaj wykonie badań mających na celu określić stężenie hormonów wytwarzanych przez tarczycę, przeciwciał odpowiedzialnych za stan zapalny tego organu oraz enzymów wytwarzanych przez przysadkę mózgową. Najczęstsze badania laboratoryjne przy chorobach tarczycy obejmują:

• TSH- norma od 0,32 do 5,0 mU/l. Podwyższone TSH zazwyczaj świadczy o niedoczynności tarczycy. TSH jest wytwarzane przez przysadkę mózgową i ma za zadanie pobudzić tarczycę do produkcji T4 i T3. Podwyższony poziom tego wskaźnika może wynikać z niedoczynności tarczycy i choroby Hashimoto.
• FT4- norma 10–35 pmol/l (8–28 ng/l). Jest najważniejszym hormonem wydzielanym przez tarczycę, a jego obniżony poziom wskazuje na niedoczynność tego organu.
• Anty-tPO- brak ustalonych norm. Anty-tPO jest wskaźnikiem, w którym nie ma określonych norm, które zależą od cech indywidualnych każdego pacjenta. Sama obecność anty-tPO mówi nam o przeciwciałach atakujących tarczycę, a ich obecność, zwłaszcza w podwyższonym stężeniu jest charakterystyczna dla Hashimoto.
• Anty-Tg- norma 100-115 IU/ml. Są to przeciwciała skierowane w kierunku jednego z hormonów tarczycy. Podwyższony poziom anty-Tg może wskazywać na choroby tarczycy, do których należy między innymi Hashimoto.
• Cholesterol i trójglicerydy- Często mierzone jako część rutynowych badań, ponieważ niedoczynność tarczycy może prowadzić do zwiększenia tych parametrów, co zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Badania obrazowe tarczycy

Bardzo istotnym wykładnikiem diagnostycznym w chorobach tarczycy są badania obrazowe. Najczęściej stan tarczycy ocenia się w badaniu ultrasonograficznym. Lekarz endokrynolog w badaniu USG sprawdza zarówno strukturę tarczycy oraz przepływy krwi. Do mierzenia przepływów krwi stosuje się badanie dopplerowskie, które pozwala na dokładne zbadanie prędkości i kierunku przepływu krwi w naczyniach tarczycy.

W chorobie Hashimoto tarczyca może wykazywać niejednorodną echogeniczność, zmiany typu wola oraz obecność guzków. Jeśli lekarz zauważy niepokojące objawy może skierować pacjenta na dalszą diagnostykę wykluczającą inne poważne choroby.

W przypadkach wątpliwych stosuje się scyntygrafię, która może być używana do oceny funkcji tarczycy, ale zwykle nie jest to pierwsza linia diagnostyczna w chorobie Hashimoto.