Łuszczycowe zapalenie stawów – objawy, przyczyny, leczenie

Łuszczycowe zapalenie stawów to choroba, która dotyka pacjentów z łuszczycą i charakteryzuje się zmianami w stawach niezwiązanymi z RZS. Dzięki rozwojowy medycyny, schorzenie to jest łatwe do wykrycia, a odpowiednio dobrana farmakoterapia skutecznie łagodzi występujące objawy.

Co to jest łuszczycowe zapalenie stawów?

Łuszczycowe zapalenie stawów jest chorobą autoimmunologiczną, charakterystyczną dla pacjentko z łojotokowym zapaleniem skóry, czyli potocznie łuszczycą. Obecnie nie odnotowano przypadków, aby schorzenie to zostało rozpoznane u osób zdrowych, jednak ŁZS może wystąpić na różnych etapach choroby.  Dlatego odpowiedzą na pytanie co to jest łuszczycowe zapalenie stawów może być brak wykrywalnych stanów reumatoidalnych w diagnostyce laboratoryjnej.

Mimo tego, że ŁZS jest chorobą autoimmunologiczną, w której organizm osoby chorej atakuje swoje własne komórki odpornościowe co prowadzi do występowania stanów zapalnych, to przyczyny łuszczycowego zapalenia skóry mogą być złożone i obejmować kilka aspektów jak genetyka, czynniki środowiskowe i podstawowa choroba skóry.

Pomimo związku z łuszczycą , nie każdy chory zachoruje na ŁZS. Objawy tego obserwuje się u 30% pacjentów ze zdiagnozowaną łuszczycą. Jednak osoby znajdujące się w grupie ryzyka powinny monitorować swój stan zdrowia aby  w porę wyłączyć odpowiednie leczenie.

ŁZS a AZS

Zarówno łuszczycowe zapalenie skóry jak i atopowe zapalenie skóry są chorobami przewlekłymi o podłożu autoimmunologicznym i związane są ze stanami zapalnymi skóry. Główną różnicą między tymi schorzeniami jest rodzaj zmian skórnych jakie charakteryzują atopowe i łuszczycowe zapalenie stawów. Objawy łuszczycy obejmują zmiany skórne wynikające z nadmiernego rogowacenia naskórka. Skora pokryta jest czerwonobrunatnymi grudkami pokrytymi srebrnymi łuskami.

AZS natomiast związane jest z genetyczną podatnością na alergie, a zmiany mają charakter wsypki, która nasila się po kontakcie z alergenem. Skóra jest sucha, zaczerwieniona, łuszczy się i może pękać. Obu chorobom towarzyszy świąd, jednak swędzenie w przypadku egzemy jest bardziej nasilone.

Różnice obejmują także lokalizacje chorób. Łuszczycowe zapalenie skóry zazwyczaj lokalizuje się na łokciach, kolanach, skórze głowy, dolnej części pleców i paznokciach, podczas gdy skóra atopowa zaatakowana jest na twarzy, szyi, zgięciach łokciowych i kolanowych, a także na dłoniach i stopach.

Natomiast w kontekście chorób stawów,  łuszczycowe zapalenie stawów nie występuje u osób chorych na egzemę. Jedynie pacjenci z łuszczycą mogą zachorować na ŁZS, a AZS, choć ma podobne objawy nie jest czynnikiem zapalnym dla chorób stawów.

Jak szybko postępuje łuszczycowe zapalenie stawów?

Ciężko określić jak szybko postępuje łuszczycowe zapalenie stawów, gdyż zazwyczaj jest to proces indywidualny, a choroba może mieć różny przebieg w zależności od pacjenta. Wykrycie łuszczycowego zapalenia stawów ma miejsce zazwyczaj od 5 do 10 lat po wystąpieniu pierwszych epizodów łuszczycy, jednak nie to sztywną regułą i zdarzają się przypadki zajęcia stawów przed pojawieniem się łuszczycy na skórze.

Czynniki zaostrzające postęp choroby to przede wszystkim opóźniona diagnoza i związany z tym brak leczenia. Dodatkowo sytuację pogarsza stres, infekcje i urazy stawów, nadwaga, otyłość oraz brak aktywności fizycznej.

Wczesne stadium łuszczycowego zapalenia stawów jest łagodne i obejmuje ból, sztywność lub obrzęk jednego lub kilku stawów. W miarę rozwoju choroby zajmowane są kolejne miejsca, w tym kręgosłup i ścięgna. Faza postępująca może prowadzić do nieodwracalnej destrukcji chrząstki stawowej, a u wielu chorych pojawiają się obrzęki dłoni i stóp.

Zaawansowane stadium łuszczycowego zapalenia stawów prowadzi do ich trwałej deformacji i niepełnosprawności ruchowej. Zdarza się, że choroba zajmuje inne narządy  jak oczy, nerki czy układ sercowo naczyniowy więc pacjenci powinni zostać objęci opieką wielospecjalistyczną.

Łuszczycowe zapalenie stawów – objawy

Pierwsze objawy łuszczycowego zapalenia stawów występują nawet kilka lat po pojawieniu się problemów skórnych lub przed pojawieniem się zmian na skórze w związku z czym pacjenci zazwyczaj kojarzą symptomy z innymi schorzeniami układu kostno-stawowego jak RZS. Jednak w badaniu klinicznym można wychwycić pewne różnice.

Przede wszystkim u osób z RZS, najczęściej stawy zajmowane są symetrycznie, natomiast ból i obrzęk stawów przy ŁZS może być asymetryczny , a także dotyczyć pojedynczych stawów. Objawy zmian w stawach obejmują dyskomfort w postaci ich bólu i sztywności, występujących się najczęściej rano i po okresie bezruchu, które mogą się utrzymywać nawet 30 minut.

Pojawiający się ból kręgosłupa zazwyczaj jest objawem zajęcia stawów osiowych. Oprócz tego występują dolegliwości ze strony stawów krzyżowo-biodrowych, co dodatkowo może ograniczać ruchomość.

U większości pacjentów obserwuje się tzw. palce kiełbaskowate. Jest to obrzękiem palców u dłoni wywołanym stanem zapalnym stawów i tkanek miękkich. Towarzyszący temu ból i opuchlizna sprawiają, że pacjenci mają problemy z motoryką małą.

Jakie badania krwi na łuszczycowe zapalenie stawów?

Rozpoznanie chorób układu kostno- stawowego opiera się głównie na badaniach, do których nalezą wywiad oraz badania fizykalne i obrazowe, na które kieruje lekarz aby potwierdzić lub wykluczyć choroby do których należy między innymi łuszczycowe zapalenie stawów. Jakie badania obrazowe powinny zostać wykonane w przypadku podejrzenia problemów ze stawami związanymi  z ŁZS decyduje lekarz i zazwyczaj wystarczy wykonanie rentgenu lub ultrasonografii, jednak jeśli wynik nie jest jednoznaczny diagnostyka może zostać poszerzona o rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową.

Test na łuszczycowe zapalnie stawów

Jeśli chodzi o wyniki badań laboratoryjnych to nie istnieje żaden test na łuszczycowe zapalenie stawów, a to jakie badania krwi na łuszczycowe zapalnie stawów zleca lekarz ma na celu wykluczyć reumatoidalne zapalenie stawów oraz określić poziom CRP, będący wykładnikiem toczących się stanów zapalnych.

Wykrycie łuszczycowego zapalenia stawów jest stosunkowo proste zarówno dla dermatologa jak i dla reumatologa. Jednak pacjenci zazwyczaj zgłaszają się do lekarza dość późno, bagatelizując pierwsze pojawiąjące się objawy przez co choroba może szybciej postępować. należy nadmienić, że choroba ta może przyczyniać się do rozwoju schorzeń układu krążenia, dlatego pacjenci powinni być także objęci opieką kardiologiczną. 

Leczenie ŁZS jest zróżnicowane a to jak leczyć łuszczycowe zapalenie stawów zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta. Samo schorzenie jest chorobą przewlekłą i trudno mówić o całkowitym wyleczeniu, jednak poprzez właściwą terapię można kontrolować jej objawy, a także prowadzić do długich okresów całkowitego wyciszenia objawów.

Najczęściej stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne i glikokortykosteroidy podawane do wnętrza stawu w celu zmniejszenia stanu zapalnego, bólu oraz obrzęku. Skupiając się na przyczynach choroby można włączyć farmakoterapię zmieniającą przebieg choroby i modyfikująca funkcjonowanie układu odpornościowego, a także leki biologiczne.

W terapii ŁZS niezwykle istotna jest rehabilitacja i regularne ćwiczenia mające na celu utrzymanie ruchomości i poprawienie funkcjonalności stawów. Warto także rozważyć suplementacje diety w składniki, wpierające zdrowie układu kostno- stawowego. Powinniśmy w tym celu włączyć kwasy tłuszczowe omega-3, kurkuminę i witaminę D.

Z kolei w leczeniu zaawansowanych stadiów ŁZS należy nadmienić, że choroba może przyczyniać się do rozwoju schorzeń układu krążenia, dlatego pacjenci powinni być objęci także opieką kardiologiczną. 

Bibliografia

J. Chlebińska; Anatomia i fizjologia człowieka

J. Joung; Zarys wiedzy o człowieku

T. Żuk; Wady i bóle kręgosłupa