Kiedy usuwanie migdałków jest konieczne?

Migdałki pełnią ważną funkcję w ochronie organizmu przed infekcjami, szczególnie w dzieciństwie. Działają jako strażnicy, zapobiegając rozprzestrzenianiu się drobnoustrojów. Jednak w niektórych przypadkach mogą stać się źródłem problemów, co prowadzi do konieczności ich usunięcia.

Czym są migdałki?

Migdałki są elementem tkanki limfatycznej człowieka. Lokalizacja migdałków obejmuje górne drogi oddechowe, a dokładnie okolice gardła. Zazwyczaj myślimy o trzech migdałkach jednak ze względu na ich lokalizacje można wyróżnić cztery typy migdałków, do których nalezą:

• Migdałki podniebienne- są najbardziej znane i można je zaobserwować bez specjalistycznego badania, gdyż są widoczne w tylnej ścianie jamy ustnej. Znajdują się bo obu stronach gardła.
• Migdałek gardłowy- tzw. trzeci migdał zlokalizowany w tylnej części jamy nosowo-gardłowej, może ulegać przerostowi, szczególnie u dzieci.
• Migdałek językowy- znajduje się u nasady języka, w jego tylnej stronie. Zazwyczaj rzadko powoduje kłopoty, jednak może ulec przerostowi czego objawem są trudności z połykaniem i uczucie dyskomfortu w gardle.
• Migdałki trąbkowe- to niewielkie skupiska tkanki limfatycznej, które znajdują się w pobliżu ujść trąbek Eustachiusza łączących ucho środkowe z jamą nosowo-gardłową.

Jaką funkcję pełnią migdałki?

Migdałki pełnią ważną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego człowieka. Ich umiejscowienie chroni układ oddechowy i pokarmowy przed infekcjami. Migdałki podniebienne, gardłowy, językowy i migdałki trąbkowe tworzą razem pierścień chłonny Waldeyera. Ta tkanka limfatyczna stanowi pierwszą linię obrony organizmu przed patogenami, które dostają się do organizmu przez usta i nos.

Migdałki zawierają komórki odpornościowe, takie jak limfocyty, które rozpoznają, niszczą patogeny i uruchamiają reakcje obronne organizmu. Ich rola jest szczególnie istotna w okresie dzieciństwa, gdyż układ odpornościowy dziecka dopiero się rozwija. Dlatego migdałki są bardziej aktywne u dzieci, co często prowadzi do ich powiększenia i stanów zapalnych, takich jak angina czy zapalenie migdałków. W miarę dorastania ich rola maleje, a migdałki często ulegają zmniejszeniu.

Wskazania do usuwania migdałków

Choć migdałki mają istotną rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego istnieją pewne wskazania do usunięcia migdałków. Najczęstszą przesłanką, która decyduje o tonsillektomii jest przewlekłe lub nawracające zapalenie migdałków, które objawia się częstymi bólami gardła i trudnościami w przełykaniu. Przy częstych infekcjach migdałki stają się rezerwuarem dla bakterii, takich jak paciorkowce, wywołujące anginę, a nawracające infekcje gardła mogą prowadzić do gorączki reumatycznej lub kłębuszkowego zapalenia nerek.

Dlatego bóle stawów i choroby nerek mogą alarmować o toczących się procesach spowodowanych przez chore migdałki. Choć rzadko łączymy te dolegliwości, doświadczeni lekarze mogą zalecić usunięcie migdałków przy nawracających bólach stawów i chorobach nerek.

Przerośnięte migdałki mogą utrudnić codzienne funkcjonowanie i być przyczyna powikłań takich jak bezdech senny, chrapanie czy inne zaburzenia snu. Zbyt duże migdałki wywołują często utrudnienia w jedzeniu i piciu, a także mogą wpływać na mowę dziecka. Przerost trzeciego migdałka i migdałków podniebiennych, oprócz infekcji gardła, zwiększają również ryzyko nawracających stanów zapalnych uszu.

Usunięcie migdałków, w tym migdałków trąbkowych jest często stosowane w przewlekłych i nawracających infekcjach uszu. Przerośnięte migdałki mogą blokować trąbkę Eustachiusza prowadząc do problemów z równowagą ciśnień w uchu środkowym oraz niedosłuchu.

Tonsillektomia poprawia także drożność dróg oddechowych i zmniejszyć liczbę infekcji nosa i zatok. Dlatego osoby cierpiące na infekcje zatok powinny sprawdzić stan migdałków.

Ropień okołomigdałkowy jest zbiornikiem ropy wokół migdałka, będący powikłaniem ich ostrego zapalenia. Leczenie ropnia zazwyczaj obejmuje antybiotykoterapię oraz drenaż jednak zabiegi te mogą być mało skuteczne, zwłaszcza ze ropnie maja tendencje nawracania. Dlatego usuniecie migdałków w przypadku ropnia okołomigdałkowego jest częstą praktyką w celu zapobiegania poważnym komplikacjom jak problemy z oddychaniem, trudności w otwieraniu ust oraz rozprzestrzenienie infekcji do innych obszarów głowy i szyi.

Kamienie migdałkowe to przypadłość,  na którą cierpią osoby skarżące się na objawy takie jak nieprzyjemny zapach z ust, ból i uczucie ciała obcego w gardle oraz trudności z przełykaniem. Kamienienie migdałkowe to małe złogi powstające w kryptach migdałków z nagromadzonych resztek jedzenia, śluzu, martwych komórek oraz bakterii. Mają wygląd białych lub żółtawych grudek i mogą być przyczyną nawracających infekcji. Leczenie kamieni migdałkowych oprócz form manualnych obejmuje tonsillektomię.

W jakim wieku usuwać migdałki?

Częste infekcje mogą prowadzić do problemów z migdałkami i powodować ich przerost. Jeśli istnieją wskazania do usunięcia migdałków, warto rozważyć tą opcję jednak przed podjęciem decyzji należy przeanalizować wszelkie za i przeciw.

Wycięcie migdałków można przeprowadzić w każdym wieku. Przyjęło się, że wycięcie migdałków u dziecka jest zazwyczaj mniej skomplikowane, ponieważ tkanka migdałkowa jest bardziej miękka i łatwiejsza do usunięcia. Rekonwalescencja u dzieci przebiega szybciej niż u dorosłych, a dzieci często lepiej znoszą ból po operacji. Zwykle po około 7-10 dniach większość dzieci wraca do normalnych aktywności. Jednak ze względu na istotną funkcję migdałków doświadczeni laryngolodzy nie radzą usuwania migdałków w wieku dziecięcym gdy oprócz przerostu, nie ma istotnych przesłanek do tego zabiegu. Jeśli występują poważne wskazania jak stany zapalne stawów wtedy wycięcie migdałków może być koniecznością.

Dorośli zazwyczaj odczuwają silniejszy ból po zabiegu, a proces gojenia trwa dłużej niż u dzieci i wynosi od 2 do nawet 3 tygodni. Ryzyko powikłań, takich jak krwawienia pooperacyjne, jest również wyższe u dorosłych. Dorośli mają zazwyczaj bardziej rozwiniętą tkankę bliznowatą w okolicach migdałków, co sprawia, że zabieg jest trudniejszy technicznie. Wycięcie migdałków u dorosłych zazwyczaj wiąże się także z silniejszym bólem i trudnościami w jedzeniu. Krwawienia pooperacyjne mogą również wymagać ponownej interwencji chirurgicznej.