Jak często i w jakim wieku badać prostatę?

Badanie prostaty jest w stanie wykryć ewentualne schorzenia, których leczenie jest skuteczniejsze jeśli jest wdrożone na wczesnym etapie choroby. Panowie często czują dyskomfort przed tego typu badaniem, które u mężczyzn po 50. roku życia jest rutynową diagnostyką.

Pierwsze objawy chorej prostaty

Pierwsze objawy przerostu prostaty są subtelne i mogą być mylone z innymi problemem zdrowotnymi lub bagatelizowane. Jednak im wcześniej zostaną wykryte, tym leczenie będzie skuteczniejsze.

Pierwszym niepokojącym symptomem jest zmiana częstości oddawania moczu. Częstsze oddawanie moczu może być spowodowane także zapaleniem pęcherza, nerek lub charakteryzować inne choroby układu moczowego. U pacjentów z przerostem prostaty charakterystyczne jest także nocne wstawanie do toalety tzw. nokturia.

Trudności w oddawaniu moczu zazwyczaj łącza się ze słabym lub przerywanym  strumieniem moczu oraz uczuciem dyskomfortu jak pieczenie podczas mikcji. Wygląd moczu także może ulec zmianie. Ciemniejsza barwa może wskazywać na obecność krwi w moczu. Pacjenci często skarżą się na niepełne uczucie opróżnienia moczu nawet po oddaniu moczu oraz problemy z popuszczaniem moczu. 

Dolegliwości strefy intymnej u mężczyzn mogą wynikać z problemów z erekcją. Zmniejszeniu może ulec także siła ejakulacji, przez co mogą pojawiać się trudności u par starających się o dziecko.

Chora prostata objawia się także poprze bole pleców, podbrzusza i krocza. Jednak ból może wskazywać nie tylko problemy z prostata ale także zaawansowany stan zapalny.

Do jakiego lekarza udać się z problemem prostaty?

Jeśli zaważymy problemy, które mogą być związane z prostatą powinniśmy udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który najprawdopodobniej skieruje nas do specjalisty jakim jest urolog.

Urolog to specjalista zajmujący się schorzeniami układu moczowego u mężczyzn i kobiet, a także męskim układem rozrodczym. Układ moczowy obejmuje nerki, moczowody, pęcherz moczowy i cewkę moczową, a w przypadku mężczyzn urologia zajmuje się także gruczołem krokowym  jądrami, najądrzami, nasieniowodami i prąciem.

Najczęstsze schorzenia urologiczne to między innymi:

• zakażenia dróg moczowych,
• kamica nerkowa,
• nietrzymanie moczu,
• łagodny rozrost gruczołu krokowego,
• nowotwory układu moczowego,
• impotencja i inne zaburzenia erekcji,
• niepłodność męska,
• zaburzenia związane z oddawaniem moczu.

Leczenie urologiczne może obejmować zarówno leczenie farmakologiczne jak i chirurgiczne w zależności od potrzeb pacjenta.

Jak wygląda badanie prostaty?

Badanie prostaty jest podstawową procedurą medyczną pozwalająca ocenić stan gruczołu krokowego Diagnostyka urologiczna w tym kierunku obejmuje badanie per rectum, badanie poziomu PSA, ultrasonografia transrektalna a także biopsja prostaty.

Badanie per rectum to fizykalne badanie prostaty, które polega na ocenie gruczołu krokowego przez ścianę odbytnicy. Przed badaniem pęcherz moczowy pacjenta powinien być opróżniony. Sm przebieg badania prostaty polega na ułożeniu pacjenta na boku z kolanami podciągniętymi do klatki piersiowej lub pochyleniu się do przodu. Następnie lekarz przez odbytnicę dotyka prostaty, oceniając jej wielkość, kształt, konsystencję, oraz sprawdza, czy nie ma na niej guzów lub innych nieprawidłowości. Całe badanie trwa zazwyczaj kilka minut.

Innym badaniem mogącym wskazać problemy z prostata jest badanie poziomu PSA we krwi.  PSA jest białkiem produkowanym przez komórki prostaty. Podwyższony poziom może wskazywać na choroby prostaty, takie jak zapalenie, łagodny przerost lub nowotwór.

Ultrasonografia przezodbytnicza  jest badaniem obrazowym pozwalającym na dokładną ocenę struktury prostaty. USG transrektalne (TRUS) polega na wprowadzeniu małej sondy ultrasonograficznej do odbytnicy pacjenta. Badanie to jest dokładniejsze niż badanie palpacyjnie i pozwala na wykrycie obszarów o zmienionej  echogeniczności, które mogą sugerować obecność nowotworu. Badanie jest często stosowane w połączeniu z biopsją prostaty, ponieważ pomaga precyzyjnie umieścić igłę biopsyjną w podejrzanych obszarach.

Mimo że TRUS jest użyteczne, nie zawsze może jednoznacznie odróżnić łagodne zmiany od nowotworowych. Czasem wymaga uzupełnienia o inne badania, takie jak rezonans magnetyczny lub badania laboratoryjne.

Kiedy wykonać profilaktyczne badanie prostaty?

Profilaktyczne badanie prostaty jest istotnym elementem dbałości o zdrowie mężczyzn, zwłaszcza u panów w podeszłym wieku. Ogólne zalecenia związane z diagnostyką prostaty są zależne od występujących objawów i historii chorób obecnych w rodzinie, które mogą zwiększać grupę ryzyka.

Mężczyźni powyżej 50. roku życia powinni badać prostatę średnio raz w roku. W tym wieku ryzyko zachorowalności na przerost gruczołu krokowego znacznie się zwiększa.

Panowie po 45. roku życia powinni rozpocząć diagnostykę prostaty jeśli znajdują się w grupie ryzyka, a u bliskich krewnych wykryto zmiany związane z prostatą. Na występowanie chorób prostaty ma wpływ również pochodzenie etniczne, nowotworem prostaty  zagrożone są zwłaszcza osoby pochodzenia afrykańskiego.

W wieku 40. lat u mężczyzn badania prostaty powinny być przeprowadzane jeśli u jednego lub większej ilości osób z rodziny wykryto choroby tego organu.

Jednak gdy mężczyzna doświadcza niepokojących objawów związanych z układem moczowym powinien niezwłocznie zgłosić się do lekarza bez względu na wiek.

Częstotliwość badań prostaty określa lekarz i zależą one od stanu zdrowia pacjenta i wyników przeprowadzonych badań. Jeśli są zadawalające zazwyczaj zalecane są kontrole co 1-2 lata.

Regularne badania profilaktyczne są kluczowe, ponieważ wczesne wykrycie problemów z prostatą, zwłaszcza raka, znacznie zwiększa szanse na skuteczne leczenie.