Dlaczego latem boli nas gardło?

Lato to czas, który spędzamy odpoczywając i ciesząc się słońcem jednak może ta się zdarzyć, że nasze plany krzyżuje stan zdrowia i bolące gardło. Wbrew powszechnej opinii ból gardła latem jest częstą przypadłością zarówno u dzieci jak i u dorosłych.

Co jest przyczyną bólu gardła?

Ból gardła jest częstym objawem, który może wynikać z różnych przyczyn. Jest to dolegliwość, która dotyka ludzi w różnym wieku i choć najczęściej można ją zaobserwować jesienią i zimą, to występuje także latem. Przyczyny bólu garda mogą być różne jak infekcje wirusowe, bakteryjne, alergie, drażniące substancje, a także inne czynniki jak np. suche powietrze.

Za sam ból odpowiedzialne są migdałki, a właściwie ich odpowiedź na rozwijającą się infekcję lub inne czynniki powodujące ich stan zapalny. Zdrowe migdałki są zbudowane z tkanki limfatycznej i zawierają liczne komórki odpornościowe, które są zdolne do wykrywania i zwalczania patogenów.  Wyróżniamy migdałki podniebienne, migdałki gardłowe oraz językowe, a anomalie w ich budowie mogą być także przyczyną w odczuwaniu dyskomfortu w gardle.

Ustalenie właściwej diagnozy jest istotne w wyborze odpowiedniej terapii ukierunkowanej na leczenie bólu gardła. Dlatego jeśli dolegliwościom bólowym towarzyszą inne objawy warto skonsultować się z lekarzem.  

Wirusowe czy bakteryjne zapalenie gardła?

Najczęstszą przyczyną bólu gardła są infekcje wirusowe. Do wirusów, które najczęściej wywołują tę dolegliwość, zalicza się  się wirusy przeziębienia, grypy, wirus Epstein-Barr, a także koronawirusy, w tym SARS-CoV-2, który powoduje COVID-19.

Infekcje wirusowe gardła są często związane z występowaniem innych objawów jak katar, kaszel, gorączka, ból głowy i ogólne osłabienie. Gardło przy zapaleniu wirusowym jest zaczerwienione i obrzęknięte, a ból zazwyczaj ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni, ale może być uciążliwy i wymagać łagodzenia objawów poprzez nawilżanie gardła, stosowanie pastylek do ssania i odpoczynek.

Za bakteryjny ból gardła odpowiedzialne są bakterie paciorkowca z grupy A. Objawy anginy bakteryjnej obejmują nagły, silny ból gardła, gorączkę, powiększone migdałki z ropnymi nalotami, intensywny ból przy przełykaniu oraz powiększone węzły chłonne szyi. Leczenie anginy bakteryjnej wymaga wdrożenia antybiotykoterapii, a nieleczona angina może nieść poważne konsekwencje zdrowotne.

Czym są kamienie migdałkowe?

Kamienie migdałkowe są małymi złogami, które tworzą się w kryptach migdałów i mogą wywoływać wiele nieprzyjemnych dolegliwości.

Na tworzenie się kamieni migdałkowych maja wpływ częste infekcje gardła, które powodują przerost migdałków i anomalie w ich budowie. Niewystarczająca higiena jamy ustnej także sprzyja powstawaniu kamieni migdałkowych, a zwłaszcza brak regularnego i dokładnego mycia zębów oraz języka może prowadzić do gromadzenia się bakterii i resztek jedzenia w kryptach migdałków.

Objawy kamieniu migdałkowych różnią się w zależności od organizmu.  Niektórzy ludzie mogą nie zauważać zadnich objawów podczas gdy u innych powodują silny dyskomfort.

Do najczęstszych objawów tego schorzenia zalicza się nieświeży oddech. Kamienie migdałowe składają się z resztek jedzenia, a bakterie obecne w kamieniach wydziałają nieprzyjemny zapach wydobywający się z ust.

Niekiedy kamienie są przyczyną bólu gardła, który nasila się podczas przełykania. Zwiększają one również ryzyko infekcji ze względu na toczące się procesy bakteryjne, a sam ból może promieniować aż do ucha.

Leczenie kamieni migdałkowych zależy od ich wielkości, ilości oraz objawów, jakie powodują. Niewielkie złogi mogą być usunięte samodzielnie przy pomocy delikatnego nacisku lub płukania gardła wodą z solą. Ważne jest, aby zachować ostrożność i unikać uszkodzenia migdałków.

Wizyta u laryngologa sprawdzi się gdy kamienia są większe, a ich usunięcie w domowych warunkach jest niemożliwe. Lekarz dysponując odpowiednim sprzętem będzie w stanie oczyścić migdałki ze złogów. Natomiast w przypadkach, gdy kamienie migdałkowe są nawracające i powodują znaczne dolegliwości wykonywane jest chirurgiczne usunięcie migdałków czyli tonsillektomia.

Alergie i podrażnienia

Powietrze otaczające nas latem często jest zanieczyszczone przez alergeny oraz inne czynniki drażniące jak dym tytoniowy czy chemikalia.

Bywa, że nie zawsze jesteśmy w stanie uniknąć szkodliwych substancji co prowadzi do podrażnienia układu oddechowego w tym gardła. Przykładem czynników drażniących nie związanych z otoczeniem może być cofający się kwas żołądkowy w przypadku choroby refleksowej. Objawy refleksu oprócz bólu gardła obejmują zgagę oraz kwaśny posmak w ustach, a leczenie refleksu może wymagać podania inhibitorów pompy proteinowej i zmianę stylu życia.

Za stan zapalny gardła odpowiedzialne są alergeny, które latem występują w większej ilości. Alergiczny ból gardła często towarzyszy objawom, takim jak kichanie, swędzenie nosa, łzawienie oczu i katar. Alergie na pyłki, kurz, sierść zwierząt odpowiedzialne za podrażnienie śluzówki i ból. Leczenie odbywa się  za pomocą leków przeciwhistaminowych i unikanie czynników alergizujących. Warto także zastosować środki nawilżające gardło przesuszone w wyniku reakcji alergicznej.

Ropień okołomigdałkowy

Silny ból gardła może być objawem poważnych schorzeń, do których zalicza się miedzy innymi ropień okołomigdałkowy. Przyczyny powstawania tego typu miejscowego zakażenia to konsekwencje ostrego zapalenia migdałków, szczególnie gdy infekcja nie jest odpowiednio leczona. W wyniku odpowiedzi zapalnej organizmu w tkankach otaczających migdałki gromadzi się ropa, tworząc ropień. Objawy ropnia obejmują nie tylko ból gardła, ale także trudności w przełykaniu, szczękościsk, gorączkę, brzęk szyi, ból ucha oraz nieświeży oddech.

Leczenie ropnia okołomigdałkowego wymaga pilnej interwencji lekarskiej i polega na drenażu ropnia, podaniu antybiotyków o szerokim spektrum działania, a czasem wymagana jest hospitalizacja chorego.

Nieleczony ropień może prowadzić do poważnego zakażenia całego organizmu i SEPSY, dlatego ważna jest profilaktyka i leczenie istniejących infekcji zgodnie z zaleceniami lekarza, a także dbanie o higienę jamy ustnej i zapobieganie przesuszeniom śluzówki. Jeśli mimo zastosowanych leków ból gardła nie ustępuje zawsze należy skonsultować się z lekarzem.